"Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси тўғрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 15-моддасига мувофиқ давлат солиқ хизмати органлари жиноятчиликнинг олдини олиш соҳасида қуйидаги ваколатларга эга:
жиноятчиликнинг олдини олиш бўйича давлат дастурларини ишлаб чиқиш ва амалга оширишда иштирок этиш;
солиқ жиноятларининг олдини олиш дастурларини ишлаб чиқиш, тасдиқлаш ва амалга ошириш;
солиқ бузилишларининг олдини олиш, шу жумладан ушбу ҳуқуқбузарликларнинг сабаблари ва уларга сабаб бўлган шарт-шароитларни аниқлаш, бартараф этиш;
солиқ қонунчилигига риоя этилишини, ҳисоб-китобларнинг аниқлиги, савдо ва хизмат кўрсатиш соҳасидаги солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг тўлиқ ва ўз вақтида тўланишини назорат қилади;
савдо ва хизмат кўрсатиш соҳасида солиқ соҳасидаги ҳуқуқбузарликларни содир этган жисмоний ва юридик шахсларнинг ҳисобини юритади, ушбу маълумотларни таҳлил қилади;
жиноятчиликнинг олдини олишда бевосита иштирок этувчи ва иштирок этадиган бошқа органлар ва муассасалар билан ўзаро ҳамкорлик қилиш.
Давлат солиқ хизмати органлари томонидан солиқ бузилишларининг олдини олиш қуйидаги шаклларда амалга оширилади:
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 71-моддасига мувофиқ, Давлат солиқ хизмати хизмати вақтни текшириш чораларини кўради.
Хронометраж ўрганиш - вақтни сақлаш даври учун тушумларнинг ҳақиқий ҳажмини, пул тушумлари миқдорини, ишлаб чиқариш ҳажмини, товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш учун амалга ошириладиган товарларни (ишларни, хизматларни) реал сотиш ҳажмини аниқлаш учун солиқ назорати шакли.
Нақд пул тушумини, товарларни (ишларни, хизматларни) ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажмини вақтинча текшириш давлат солиқ хизмати органлари томонидан товарларни (ишларни, хизматларни) сотадиган солиқ тўловчидан товарларни (ишларни, хизматларни) тўғридан-тўғри сотиладиган жойда, ишлаб чиқариш устахоналарида, шунингдек солиқ ва солиқ солиш объектларини сақлаш билан боғлиқ ҳолда даромад олиш учун фойдаланадиган иш ва хизматлар ва бошқа жойларда.
Хронометраж текшириш муддати етти календар кундан ошмаслиги керак.
Хронометраж текшириш маблағ ишлаб чиқариш, сотиш ва тушиш ҳажмини кузатиш ва қайд этиш орқали амалга оширилади.
Вақтинча сўров натижалари товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилиш ҳажмини аниқлаш учун солиқ солиш объекти ва солиқ солиш билан боғлиқ бўлган объектларнинг маълумотлар базасини, шу жумладан электрон кўринишда тузиш ва юритиш учун, шунингдек ҳисоботлар ва ҳисобланган солиқларнинг ҳисобланган ишончлилигини таҳлил қилиш учун фойдаланилади. бошқа мажбурий тўловлар.
Давлат солиқ хизмати мутахассисларига товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан олинадиган даромадлар келтиради. солиқ тўловчисининг ўзига хос хусусиятлари ва мавсумий омилларни ҳисобга олиш.
Aгар тақдим этилган солиқ ҳисоботида товарларни (ишларни, хизматларни) сотишдан тушган тушумни камайтирадиган белгилар аниқланса, солиқ хизмати органлари солиқ тўловчига Солиқ кодексининг 70-моддасида назарда тутилган тартибда сўров юборадилар.
Солиқ тўловчи товарлар (хизматлар) сотишдан тушган тушум камайтирилишини аниқласа, ушбу ҳаракатлар солиқ тўлашдан бўйин товлаш сифатида баҳоланади.
Товарларни (ишларни, хизматларни) реализация қилишдан тушган тушумларни вақтинча текширишни ўтказиш ва кам туширилган тушум суммасига солиқларни ҳисоблаш тартиби Давлат солиқ қўмитасининг қарори билан тасдиқланган "Товарларни (ишларни, хизматларни) сотишдан олинадиган даромадларни вақтинча текширишни ўтказиш ва камайтирилмаган даромад суммасига солиқларни ҳисоблаш тартиби тўғрисида" низомда белгиланган. Aдлия вазирлиги томонидан 03.03.2013 й. 3148-сон билан рўйхатга олинган.
2019 йил апрел-июн ойлари оралиғида 18 839 та вақтни текшириш вақтида 69,09 млрд.сўм таъминланди, бу аввалги даврлардаги кўрсаткичларга нисбатан 38,2 млрд.сўмга (44,6%) кўпдир.
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 71-1-моддасига мувофиқ давлат солиқ хизмати органлари ҳисобот ҳисоботлари ва хўжалик юритувчи субъектлар ходимларининг ҳақиқий сонига мувофиқлигини назорат қилиш чораларини кўрмоқдалар.
Ҳисоботнинг мувофиқлиги ва хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳақиқий ишчилар сонининг мувофиқлиги мониторинги хўжалик юритувчи субъектларнинг солиқ солинадиган базасини аниқлаштириш мақсадида ҳисоботнинг мувофиқлиги ва ишчиларнинг ҳақиқий сонини аниқлаш мақсадида амалга оширилади.
Ҳисобот ва хўжалик юритувчи субъектлар ходимларининг ҳақиқий сонига мувофиқлигини мониторингини давлат солиқ хизмати органлари мансабдор шахслари ёки солиқ тўловчининг вакиллари иштирокида солиқ тўловчи фойдаланадиган объектлар ва ҳудудларга ташриф буюрган ҳолда мавжуд ишчилар сонини қайта санаш ва гувоҳнома бериш орқали амалга оширадилар.
Ҳисоботлар ва хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳақиқий ишчиларининг сонига риоя қилинишини назорат қилиш учун қуйидагилар асос бўлади:
давлат солиқ хизмати органлари томонидан олиб борилаётган камерал назорат натижалари бўйича солиқ ҳисоботида тафовутлар ёки номувофиқликлар мавжудлиги, бу иш ҳақи фондини, шунингдек давлат солиқ хизматида солиқ тўловчилар томонидан ваколатланган ходимлар сонини етарлича баҳоламаслик имконини беради;
жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари;
вазирликлар ва идораларнинг маълумотларида ва давлат солиқ хизматига тақдим етилаётган ҳисоботда кўрсатилган ходимлар сони ўртасида тафовут мавжудлиги.
Ҳисоботга мувофиқлиги ва хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳақиқий ишчиларининг сони бўйича мониторинг текширувларни рўйхатдан ўтказиш дафтарига киритилмаган.
Солиқ тўловчидан бошқа маълумотлар ёки тушунтиришларни талаб қилишга ёки хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳисобот ва ҳақиқий сонига мувофиқлигини кузатувчи ходимлар томонидан молиявий-хўжалик фаолиятининг бошқа шаклларига аралашишига йўл қўйилмайди.
Мониторинг натижалари фақат маълумотларни таққослаш ва хўжалик юритувчи субйектларнинг ҳисоботлари ва ишчиларининг ҳақиқий сони тўғрисидаги маълумотларнинг мувофиқлигини тасдиқлаш, шунингдек солиқ солинадиган базани аниқлаш учун ишлатилади.
2019 йил апрел ойидан июнгача бўлган даврда давлат солиқ хизмати ходимлари томонидан ҳисоботларнинг ва хўжалик юритувчи субъектларнинг ҳақиқий сонининг мувофиқлиги устидан мониторинг ўтказиш жараёнида 11 711 норасмий ишчиларнинг фаолияти аниқланиб, қонунийлаштирилди.
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 68-моддасига мувофиқ давлат солиқ хизмати органлари солиқ солинадиган объектлар ва солиқ солиш билан боғлиқ объектларни ҳисобга олиш чораларини кўрмоқда
Солиқ солиш билан боғлиқ бўлган солиқ солиш объектлари ва объектларини ҳисобга олиш давлат солиқ хизмати органи томонидан солиқ солинадиган объектлар ва солиқ солиш билан боғлиқ бўлган объектлар тўғрисидаги маълумотлар базасини яратиш ва юритиш, шу жумладан электрон кўринишда, ҳар бир солиқ тўловчи учун ва у тўланган барча солиқларни тўлаш орқали амалга оширилади. мажбурий тўловлар.
Солиқ солиш объекти ва солиққа тортиш билан боғлиқ объектларнинг маълумотлар базаси солиқ тўловчи томонидан тақдим этилган молиявий ва солиқ ҳисоботлари, органлар, ташкилотлар томонидан тақдим этилган маълумотлар, шунингдек давлат солиқ хизмати томонидан бошқа манбалардан тўпланган маълумотлар асосида шакллантирилади. солиқ текшируви пайтида.
Солиқ солиш объектлари ва солиқ солиш билан боғлиқ объектлар тўғрисида давлат солиқ хизмати органларида мавжуд бўлган маълумотларга аниқлик киритиш учун давлат солиқ хизмати, зарурат туғилганда, лекин бир йилда бир марта солиқ базасини тузатиш учун солиқ тўловчи билан текшириш ва сўроқ қилишни амалга ошириш ҳуқуқига эга.
Жорий йилнинг 30 июн ҳолатига кўра солиққа тортиш объектлари ва солиқ солиш билан боғлиқ объектларни ҳисобга олиш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш жараёнида давлат рўйхатидан ўтмасдан тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи 18 498 нафар жисмоний шахсларнинг фаолияти аниқланиб, кейинчалик қонунийлаштирилди.
Давлат
солиқ хизмати органлари томонидан 2020 йилнинг 9 ойида солиқ соҳасида
ҳуқуқбузарликлар профилактикаси йўналиши бўйича муайян ишлар амалга оширилди.
Жумладан,
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 6 сентябрдаги
ПФ-5813-сон Фармонига асосан тадбиркорлик субъектларини онлайн назорат-касса
машиналари ёки виртуал кассадан фойдаланишга ўтказиш мақсадида жами 41 мингдан
ортиқ тадбиркорлик субъектлари огоҳлантириб чиқилди.
Шунингдек,
фискал хотирали назорат-касса машиналари чекларини амалдаги қонун ҳужжатлари талабларига
мувофиқлиги юзасидан 154 мингдан зиёд тадбиркорлик субъектларида профилактик
тушунтириш ишлари олиб борилиб, эслатмалар тарқатилди ва мавжуд
қоидабузарликларни бартараф этиш чоралари кўрилди.
Кўрилган
чоралар натижасида жами 53,8 мингта онлайн-НКМ ва виртуал кассалар
тадбиркорлик субъектлари томонидан қўлланилиши таъминланди.
Ушбу
йўналишлардаги назорат ва профилактика ишлари давом эттирилмоқда.
Хуфиёна
иқтисодиётга чек қўйиш ва яширин ишлаб чиқариш, шу жумладан, автомобиль
шиналарини ноқонуний сотиш фаолиятини олдини олиш мақсадида ўтказилган назорат
тадбирларида 6 335 нафар жисмоний шахслар давлат рўйхатидан ўтмасдан
тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётганлиги аниқланди.
Тадбирларда
ҳуқуқбузарлардан 16,9 млрд. сўм миқдорида турли хилдаги товарлар ашёвий далил
сифатида олиб қўйилди ҳамда уларга нисбатан чора кўриш бўйича тегишли ҳужжатлар
расмийлаштирилди.
Шу
жумладан, ноқонуний фаолият юритиш ҳолатларининг 761 таси (848 млн.сўм)
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, 651 таси (392,9 млн.сўм) алкоголь, 289 таси
(105,5 млн.сўм) тамаки, 90 таси (39,8 млн.сўм) аудиовизуал
маҳсулотлар, 59 таси (94,8 млн.сўм) нефт маҳсулотлари, 4485 таси (15,3 млрд.сўм)
бошқа маҳсулотларини ташкил этади.
Хусусан,
526 ҳолатда яширин ишлаб чиқариш цехлари аниқланиб, 2,9 млрд.сўм
миқдорида товар-моддий бойликлар олинди.
Аниқланган
яширин цехларнинг асосий қисми Наманган (267 та), Сурхондарё (62 та), Андижон
(37 та), Тошкент шаҳри (36 та), Қорақалпоғистон Республикаси (24 та),
Сирдарё (21 та) ва Қашқадарё (20 та) вилоятлари ҳисобига тўғри келади.
Адлия вазирлигида 2020 йил 18 июнда 3247-сон билан рўйхатдан
ўтказилган Сайёр солиқ текширувларини ўтказиш тартиби тўғрисидаги низомга
асосан, жорий йилнинг 7 октябрь ҳолатига "Soliq.hamkor.uz" сайти
орқали 389 та тадбиркорлик субъектларида сайёр солиқ текширувлари
ўтказилди.